Στη διάρκεια της Κατοχής, οι ναζί λειτούργησαν σε ολόκληρη την κατεχόμενη Ελλάδα 26 στρατόπεδα συγκέντρωσης ομήρων και κρατουμένων με αποφάσεις Έκτακτων Στρατοδικείων. Αναφέρονται χαρακτηριστικά μερικά:
Στην Αττική
Α. ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ
1. Χαϊδάρι Αθηνών. Ιδρύθηκε από τους ναζί και άρχισε να λειτουργεί τον Οκτώβριο του 1943. Ο ημερήσιος αριθμός κρατουμένων έφτανε τα 2.000 άτομα. Συνολικά από το Χαϊδάρι πέρασαν 25.000 κρατούμενοι.
Πολλοί απ’ αυτούς μετήχθησαν ως όμηροι στη Γερμανία· 1.900 εκτελέστηκαν στην Καισαριανή, στο Δαφνί ή επιτόπου.
Στο «Στοιχειωμένο Χαϊδάρι», η ζωή ήταν αφόρητη: υποσιτισμός, καταναγκαστικά έργα κάθε μέρα, απάνθρωπα βασανιστήρια (στέρηση τροφής και νερού, μαστιγώσεις, επιθέσεις με σκυλιά, το
βασανιστήριο του «φιδιού», όπου ο κρατούμενος, ολόγυμνος, μαστιγώνεται για να σέρνεται στο έδαφος, κρέμασμα από τα χέρια σε κρίκους κ.ά.).
Στο Χαϊδάρι ενέκλεισαν 850 αναπήρους πολέμου και 227 κομμουνιστές από την Ακροναυπλία.
Στο «Χαϊδάρι» έφερναν κρατουμένους:
◗ Από τα κρατητήρια της Κομμαντατούρ Αθηνών, που βρίσκονταν στα υπόγεια του κτιρίου της Εθνικής Ασφαλιστικής (Κοραή 4), το οποίο είχαν επιτάξει οι Γερμανοί με την είσοδό τους στην Αθήνα και το χρησιμοποίησαν σ’ όλη τη διάρκεια της Κατοχής.
◗ Από το κολαστήριο της οδού Μέρλιν.
◗ Από τα κρατητήρια των Ταγμάτων Ασφαλείας, την Ειδική και τη Γενική Ασφάλεια.
2. Στρατόπεδο Τατοΐου (Δεκελείας), όπου κρατούνταν κυρίως κρατούμενοι με αποφάσεις Εκτάκτων Στρατοδικείων.
3. Φυλακές Αβέρωφ (Κεντρικές και Γυναικείες).
Ο ημερήσιος αριθμός κρατουμένων έφτασε και τα 2.000 άτομα. Χρησιμοποιήθηκαν ακόμα και οι θάλαμοι όπου ήσαν τα εργαστήρια, καθώς και η ίδια η εκκλησία, που υπήρχε στο εσωτερικό προαύλιο
της φυλακής.
Σε όλο το διάστημα της Κατοχής, γίνονταν εκτελέσεις στο εξωτερικό προαύλιο.
Β. ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΙΤΑΛΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ (ΩΣ ΤΙΣ 7.9.1943)
ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ, ΩΣ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ.
1. Φυλακές Καλλιθέας, με ημερήσιο αριθμό κρατουμένων ως και 1.000 άτομα.
2. Εφηβείο φυλακών Αβέρωφ, με ημερήσιο αριθμό κρατουμένων ως και 500 άτομα.
Γ. ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ «ΕΛΛΗΝΩΝ» ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΑΚΤΗΤΩΝ
1. Φυλακές «Χατζηκώστα», στο πρώην Ορφανοτροφείο της οδού Πειραιώς. Δημιουργήθηκαν ειδικά για κρατούμενους και ομήρους που συνελάμβαναν τα όργανα της Αστυνομίας, που συνεργάζονταν
με τα στρατεύματα Κατοχής.
Ο ημερήσιος αριθμός κρατουμένων έφτασε και τους 800.
2. Φυλακές Αίγινας. Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου παρέδωσε 170 κρατούμενους κομμουνιστές στους ναζί.
3. Φυλακές Συγγρού.
Εδώ ήταν βέβαια φυλακή κρατουμένων του κοινού ποινικού δικαίου, αλλά χρησιμοποιήθηκε και για πολιτικούς κρατουμένους
επικίνδυνους για δραπέτευση, επειδή τη θεωρούσαν φυλακή υψίστης ασφαλείας.
4. Παραπήγματα Βουλιαγμένης.
5. Στρατόπεδο στο Γουδί, στους παλιούς στρατώνες. Χρησιμοποιήθηκε κυρίως από τα Τάγματα Ασφαλείας. Χιλιάδες Έλληνες πέρασαν απ’ αυτό το στρατόπεδο, στο οποίο γίνονταν και εκτελέσεις.
6. Σανατόριο Σωτηρία.
7. Υπόγεια Παλαιών Ανακτόρων. Χρησιμοποιήθηκαν από τα Τάγματα Ασφαλείας ως κρατητήρια και τόπος βασανιστηρίων. Εκατοντάδες Αθηναίοι βασανίστηκαν στα υπόγεια των Παλαιών Ανακτόρων.
8. Ειδική Ασφάλεια Χωροφυλακής, οδός Ελπίδος και παράρτημα στο ξενοδοχείο «Κρυστάλ», πλατεία Βικτωρίας.
Χρησιμοποιήθηκαν από τη Διοίκηση του Σώματος Χωροφυλακής, που συνεργαζόταν με τους κατακτητές, ως χώρος βασανιστηρίων.
Στο «Κρυστάλ» βασανίστηκα έως θανάτου η Ηλέκτρα Αποστόλου. Ένα είδος βασανιστηρίου ήταν και το πέταγμα από την ταράτσα στο δρόμο, όπου αποτελειώνονταν ο βασανισμένος.
9. Γενική Ασφάλεια Αστυνομίας Πόλεων. Tα Αστυνομικά τμήματα σε ολόκληρη την Αθήνα και τον Πειραιά χρησιμοποιήθηκαν ως κρατητήρια και τόποι βασανιστηρίων για τους Αθηναίους και τους Πειραιώτες.
Στη Μακεδονία
1. Παύλου Μελά Θεσσαλονίκης. Ιδρύθηκε από τους ναζί και λειτούργησε σ’ όλη τη διάρκεια της Κατοχής.
Υπήρξε ο «σταθμός» για τη μεταφορά των ομήρων που προορίζονταν για τα στρατόπεδα της Γερμανίας:
Άουσβιτς, Νταχάου, Μαουτχάουζεν κ.ά. Ως παραρτήματα του στρατοπέδου Π. Μελά χρησιμοποιήθηκαν επίσης οι «Σταύλοι», η «Αγία Σοφία», οι «στρατώνες του 50ού Συντάγματος» και του «Βαρώνου Χιρς».
2. Φυλακές Επταπυργίου (Γεντί Κουλέ).
3. Ασβεστοχώρι. Στο σανατόριο στο Ασβεστοχώρι βρίσκονται 17 κομμουνιστές κρατούμενοι του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου, τους οποίους παρέδωσαν στους ναζί.
4. Γρεβενά.
5. Σανατόριο Πέτρας στον Όλυμπο. Στο σανατόριο της Πέτρας μετήγαγαν 17 πολιτικούς κρατούμενους από την Ακροναυπλία.
6. Στρατώνες Κοζάνης.
7. Στρατόπεδο Φλώρινας.
8. Στρατόπεδο Εδέσσης.
Στη Θράκη
1. Στρατόπεδο Αλεξανδρούπολης.
2. Στρατόπεδο Διδυμοτείχου.
Στη Θεσσαλία
1. Στρατόπεδο Λάρισας. Ιδρύθηκε από τους Ιταλούς φασίστες τον Αύγουστο του 1941. Οι πρώτοι κρατούμενοι ήταν 1.100 στρατιώτες Κρητικοί. Απ’αυτούς 350 απέδρασαν, 500 πέθαναν από την πείνα, πολλοί εκτελέστηκαν και λίγοι έζησαν ως το τέλος του πολέμου. Οι κρατούμενοι έμεναν σε παραπήγματα, κάτω από άθλιες συνθήκες διατροφής, διαμονής και στέγασης.
Σύμφωνα με τα κατηγορητήρια του «Ελληνικού Εθνικού Γραφείου Εγκλημάτων Πολέμου», κατά το 1942 εκτελέστηκαν άνευ δίκης μέσα στο στρατόπεδο πάνω από 250 κρατούμενοι.
Οι εκτελεσμένοι απ’ αυτό το στρατόπεδο υπολογίζονται συνολικά σε 800 περίπου.
Μετά την κατάρρευση της φασιστικής Ιταλίας, παρέλαβαν το στρατόπεδο οι ναζί. Τον Απρίλιο του 1944 οι κρατούμενοι ήσαν 1.350, ανάμεσα στους οποίους 60 γυναίκες και 20 παιδιά κάτω των
12 ετών.
Ο Ερυθρός Σταυρός αναφέρει ότι στο Στρατόπεδο κρατήθηκαν 2.538 άτομα: τα 1.218 στη διάρκεια της ιταλικής διοίκησης (29 μήνες) και τα 1.365 στη διάρκεια της χιτλερικής (11 μήνες). Η ίδια πηγή ανεβάζει σε 1.210 τους κρατουμένους που εκτέλεσαν οι ναζί.
2. Στρατόπεδο Τρικάλων. Ιδρύθηκε από τους Ιταλούς φασίστες τον Σεπτέμβριο του 1941 και διαλύθηκε στις 18 Μαϊου 1943, με τη μεταφορά των κρατουμένων του στα στρατόπεδα της Λάρισας. Στην
αρχή εγκαταστάθηκε στους «Μύλους», μια παλιά τυραποθήκη και σταραποθήκη της Ένωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Τρικάλων, ως τις 19 Φεβρουαρίου 1941· έπειτα μεταφέρθηκε στα Κουτσομίλια, σ’ ένα παλαιό σχολικό κτίριο, ως τη διάλυσή του.
Οι πρώτοι κρατούμενοί του ήσαν 112 ποινικοί, αλλά αμέσως μετά μετήχθησαν σ’ αυτό 54 πολιτικοί κρατούμενοι από τον Βόλο και τη Λάρισα. Στη συνέχεια οι κρατούμενοι, που έφτασαν και τους 1.000, ήσαν σχεδόν στο σύνολό τους πολιτικοί και όμηροι.
3. «Κίτρινη Αποθήκη» Βόλου.
4. Φυλακές «Αλεξάνδρας» Βόλου.
5. Φυλακές «Ιωσάφατ» Βόλου.
6. Στρατώνες Τυρνάβου.
7. Φυλακές Πύλης Φαρσάλων.
8. Φυλακές Καλαμπάκας.
Στην Πελοπόννησο
1. Φυλακές Τρίπολης.
Από τις φυλακές Τρίπολης πέρασαν πάνω από 7.000 κρατούμενοι, από τους Νομούς Κορινθίας, Αργολίδας, Αρκαδίας, Λακωνίας και Μεσσηνίας.
Σε 792 ανέρχονται οι εκτελεσμένοι κρατούμενοι στις φυλακές αυτές.
2. Στρατόπεδο Κατακώλου.
3. Φυλακές Καλαβρύτων.
4. Φυλακές Ακροναυπλίας. Χρησιμοποιήθηκαν ως στρατόπεδο, από τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου, για την κράτηση των στελεχών του ΚΚΕ. Δυστυχώς, η Ελληνική Κυβέρνηση φεύγοντας δεν τους απελευθέρωσε, όπως άλλωστε έκανε και στα άλλα στρατόπεδα, στα νησιά της εξορίας, αλλά τους παρέδωσε στους ναζί. Στις φυλακές Ακροναυπλίας παραδόθηκαν 580 κομμουνιστές στους ναζί.
5. Φυλακές Κάτω Ακροναυπλίας.
6. Φυλακές Πύλου.
7. Φυλακές Πάτρας.
Στη Ρούμελη
Α. Στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα
1. Στρατόπεδο Δομοκού.
2. Φυλακές Λαμίας.
3. Φυλακές Λιβαδειάς.
4. Φυλακές Θήβας.
Β. Στη Δυτική Στερεά Ελλάδα
5. Στρατόπεδο Κατούνας. Στο Σχολείο της Κατού-
νας Ξηρομέρου Αιτωλοακαρνανίας.
6. Στρατόπεδο Βόνιτσας.
Στην Ήπειρο
1. Φυλακές Ιωαννίνων.
2. Φυλακές Άρτας.
Στην Κέρκυρα
1. Φυλακές Κέρκυρας.
2. Στρατόπεδο στο Λαζαρέττο. Στο νησάκι Λαζαρέττο (παλιό λοιμοκαθαρτήριο) ιδρύθηκε από τους Ιταλούς φασίστες στρατόπεδο συγκέντρωσης ομήρων .
3. Στρατόπεδο στο Βίδο.
Στην Κρήτη
1. Φυλακές Αγυιάς.
2. Φυλακές Ιτζεδίν.
3. Φυλακές Αλικαρνασσού.
4. Στρατόπεδο Ηρακλείου.
5. Γαύδος. Τριάντα κομμουνιστές εξόριστοι παραδόθηκαν στους ναζί.
Στο Αιγαίο
1. Φυλακές Μυτιλήνης
2. Άη-Στράτης. Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου
παρέδωσε 230 εξόριστους κομμουνιστές στους ναζί.
3. Ανάφη: Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου παρέδωσε στους ναζί 220 κομμουνιστές.
4. Στρατόπεδο Χίου.
5. Φυλακές Λαζαρέττου Σύρας
6. Δωδεκανήσου: α) Μαγκάλο Ρόδου, β) Αλάερμα
Ρόδου, γ) Κάμπο Κιάρο Ρόδου, δ) Μπεβεράνια Ρό-
δου, ε) Αεροπορίας Ρόδου, στ) Λακκί Λέρου.
Μανώλης Γλέζος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου